Een lager is een element waar een as in draait. Hierdoor maakt die een rotatie of lineaire beweging in een apparaat mogelijk. Met een lager wordt de wrijving tussen bewegende delen verlaagd. Daarnaast vergroten ze ook de snelheid en efficiëntie van een systeem.

Je hebt verschillende soorten lagers en deze worden onderverdeeld op basis van hun vorm of bewegingsrichting.
Een bekende vorm is een rollend lager of wentellager genoemd. Bij deze soorten wordt de wrijving verminderd door het door het toepassen van rollende elementen tussen de as en de boring. De benaming van deze lagers is naar aanleiding van het rolelement er tussen zoals cilinderlager, diabololager, kegellager, kogellager, naaldlager of tonlager.

Om de goede soort lager te kiezen hebben ze hier een codering voor gemaakt. Hieronder leg ik je uit hoe je deze afleest.

Maatvoering van de lagers

De maatvoering van de wentellagers wordt aangeduid met een codering. Vaak bestaat deze uit cijfers maar een combinatie met een letter is ook mogelijk.

Code lezen:

Zoals het voorbeeld hierboven al aangeeft verteld elke positie iets over de lager.

De eerste aanduiding is voor het lagertype, zie het lijstje hiernaast.

De tweede en derde aanduiding in de code geven de maatserie (volgens ISO) aan.

Waarbij het 2e cijfer de breedte- of hoogteverhouding aan geeft en het derde cijfer heeft te maken met de buitenmaat. De hoogte, het tweede cijfer, wordt soms weggelaten.

De vierde en vijfde plek geven de boring, binnenmaat, aan.

Voor de binnenmaatcode is handig om te weten:
00 = 10 mm
01 = 12 mm
02 = 15 mm
03 = 17 mm
Vanaf 04 kan je dit getal vermenigvuldigen met 5 en dan weet je de maat in mm.
04 is dus 20 mm.

Lagertypes:

0. Tweerijige hoekcontact kogellagers
1. Tweerijige zelfinstellende kogellagers
2. Tweerijige tonlagers en tontaatslagers
3. Kegellagers
4. Tweerijige groefkogellagers
5. Kogeltaatslagers
6. Eenrijige groefkogellagers
7. Hoekcontact kogellagers
8. Cilindertaatslagers
C. Carblagers
N. Cilinderlagers
Q J. Vierpuntslagers.

Nu je de code kan lezen weet je dus ook dat het voorbeeld rechts in het plaatje, lager 6 2 05, een eenrijig groefkogellager is. Met een buitenmaat ‘2’ en een binnenmaat van 25 mm heeft.

Informatie uit de lagercode

Uit een lager code kan je dus veel informatie halen qua type lager en de exacte binnenmaat. De andere maten, dikte en buitenmaat, vallen helaas niet uit de code te herleiden. Dit moet je dus echt van de lager verpakking aflezen of uit een tabel halen zoals hieronder.

Overigens kan er voor of achter deze ‘basiscode’ nog een toevoeging staan.
Voorbeelden van voorvoegsels:
- WS, asring van een cilindertaatslager
- K, rollenkrans van een cilindertaatslager

Toevoegingen aan het eind geven varianten van het lager aan. De varianten kunnen met diverse onderdelen te maken hebben.
Bijvoorbeeld de inwendige constructie - Een ‘K' geeft aan conische boring 1:12.
Ook kan het gaan over de lagerspeling - bijvoorbeeld ‘C3', deze heeft een speling groter dan normaal en is hierdoor voor hogere toerentallen geschikt..
Ze kunnen ook het materiaal van de kooi* aangeven, een ’M’ bijvoorbeeld geeft aan dat het een massieve messing kooi is.
Ook benoemen ze wel eens de nauwkeurigheid - bijvoorbeeld ‘P6', ISO-tolerantieklasse 6.
En als laatste kan het gaan over een vorm van afdichting. Met ’2Z’ geven ze aan dat het metalen beschermplaatjes aan beide zijden heeft.

*Met de kooi wordt de ring met holtes die de kogels uit elkaar houdt bedoeld.

Veel voorkomende achtervoegsels

RSH, RSR, LU - Slepende rubberen afdichting aan één zijde.
Z - Metalen afdichting aan één zijde.
2RSH, 2RSR, LLU - Slepende rubberen afdichting aan beide zijden.
ZZ, 2Z - Metalen afdichting aan beide zijden.

C2 - Kleinere radiale speling dan normaal.
C3 - Grotere radiale speling dan normaal.
C4 - Grotere radiale speling dan C3.

Tabellen

Miniatuurlagers

Zoals hierboven staat beschreven kan je de exacte binnenmaat uit de lagercode halen, voor de andere maten kan je tabellen raadplegen zoals hieronder voor miniatuurlagers.

In onderstaande tabel zal je bij het type veel MR zien staan, dit betekend: Miniatuur metrisch lager met speciale afmetingen.

Eenrijige groefkogellagers

Zoals hierboven staat beschreven kan je de exacte binnenmaat uit de lagercode halen, voor de andere maten kan je tabellen raadplegen zoals hieronder voor eenrijige groefkogellagers.

Hiernaast zie je welke maatvoering welke maat aangeeft.
d = de diameter binnenin
D = de buitenmaat
B = is de dikte van de lager.

d Binnen	D Buiten	W Breedte	W1 Breedte	FD Flens	Type
1	3	1		3.8	681
1	3	1.5			MR 31
1	4	1.6		5	691
1.2	4	1.8	2.5		MR 41 ZZ
1.5	4	1.2	2	5	681 X
1.5	5	2	2.6	6.5	691 X
1.5	6	2.5	3	7.5	601 X
2	5	1.5	2.3	6.1	682
2	5	2	2.5	6.2	MR 52
2	6	2.3	3	7.5	692
2	6	2.5	3	7.2	MR 62
2	7	2.5	3	8.2	MR 72
2	7	2.8	3.5	8.5	602
2.5	6	1.8	2.6	7.1	682 X
2.5	7	2.5	3.5	8.5	692 X
2.5	8	2.5		9.2	MR 82
2.5	8	2.8	4	9.5	602 X
3	6	2	2.5	7.2	MR 63
3	7	2	3	8.1	683
3	8	2.5		9.2	MR 83
3	8	3	4	9.5	693
3	9	2.5	4	10.2	MR 93
3	9	3	5	10.5	603
3	10	4	4	11.5	623
3	13	5	5	15	633
4	7	2	2.5	8.2	MR 74
4	8	2	3	9.2	MR 84
4	9	2.5	4	10.3	684
4	10	3	4	11.2	MR 104
4	11	4	4	12.5	694
4	12	4	4	13.5	604
4	13	5	5	15	624
4	16	5	5	18	634
5	8	2	2.5	9.2	MR 85
5	9	2.5	3	10.2	MR 95
5	10	3	4	11.2	MR 105
5	11	3	4		MR 115
5	11	3	5	12.5	685
5	13	4	4	15	695
5	14	5	5	16	605
5	16	5	5	18	625
5	19	6	6	22	635
6	10	2.5	3	11.2	MR 106
6	12	3	4	13.2	MR 126
6	13	3.5	5	15	686
6	15	5	5	17	696
6	17	6	6	19	606
6	19	6	6	22	626
6	19	8	8		MR 129
6	22	7	7	25	636
7	11	2.5	3	12.2	MR 117
7	13	3	4	14.2	MR 137
7	14	3.5	5	16	687
7	17	5	5	19	697
7	19	6	6	22	607
7	22	7	7	25	627
7	22	8	8		MR 127
7	26	9	9		637
8	12	2.5	3.5	13.2	MR 128
8	14	3.5	4	15.6	MR 148
8	16	4	5	18	688
8	19	6	6	22	698
8	22	7	7	25	608
8	24	8	8		628
8	28	9	9		638
9	17	4	5	19	689
9	20	6	6	23	699
9	24	7	7	27	609
9	26	8	8		629
9	30	10	10		639

d Binnen	D Buiten	Breedte	Type
10	19	5	61800
10	22	6	61900
10	26	8	6000
10	28	8	16100
10	30	9	6200
10	35	11	6300

12	21	5	61801
12	24	6	61901
12	28	8	6001
12	30	8	16101
12	32	10	6201
12	37	12	6301

15	24	5	61802
15	28	7	61902
15	32	8	16002
15	32	9	6002
15	35	11	6202
15	42	13	6302

17	26	5	61803
17	30	7	61903
17	35	8	16003
17	35	10	6003
17	40	12	6203
17	47	14	6303
17	62	17	6403

20	32	7	61804
20	37	9	61904
20	42	8	16004
20	42	12	6004
20	47	14	6204
20	52	15	6304
20	72	19	6404

d Binnen	D Buiten	Breedte	Type

22	50	14	62/22
22	56	16	63/22

25	37	7	61805
25	42	9	61905
25	47	8	16005
25	47	12	6005
25	52	15	6205
25	62	17	6305
25	80	21	6405

28	58	16	62/28
28	68	18	2 1/4

30	42	7	61806
30	47	9	61906
30	55	9	16006
30	55	13	6006
30	62	16	6206
30	72	19	6306
30	90	23	6406

35	47	7	61807
35	55	10	61907
35	62	9	16007
35	62	14	6007
35	72	17	6207
35	80	21	6307
35	100	25	6407

40	52	7	61808
40	62	12	61908
40	68	9	16008
40	68	15	6008
40	80	18	6208
40	90	23	6308
40	110	27	6408

Lageraanduidingen, alles wat je moet weten!