Hier leer ik je alles wat je moet weten over een schuifmaat. Het aflezen van een analoge schuifmaat, vier manieren om te meten en hoe een digitale schuifmaat werkt.
Grofweg kan je de schuifmaten indelen is twee soorten:
De digitale versie, hierbij kan je op het schermpje heel makkelijk de maat aflezen.
De analoge versie.
Digitale schuifmaat
Voordeel: gelijk snel kunnen aflezen.
Zoals je hieronder kan zien geeft deze tot twee millimeter nauwkeurig gelijk weer wat de maat is.
Maar wat belangrijk is om op te letten bij een digitale schuifmaat is dat je hem op elke stand op nul kan zetten. Als je hem per ongeluk op 10 mm op nul zet en je schuift hem verder is 9,77 natuurlijk geen 9,77 maar 19,77.
Dus let erop dat die op nul staat als die helemaal dichtgeschoven zit.
Als hij ergens halverwege op nul is gezet dan herken je dat aan de min getallen als je hem dicht schuift.
Met de knoppen kan je wisselen tussen millimeter en inch (blauwe knop in dit geval). Aan/ uit zetten, rode knop. Op nul zetten, aan het begin of halverwege, gele knop. En ABS, niet elke schuifmaat heeft deze knop. ABS is een beetje vergelijkbaar met op nul zetten. Alleen met ABS kan je wisselen tussen het originele en nieuwe nulpunt, de absolute meter versus de de incrementele meter.
Als je op ABS klinkt krijg je links bovenin een extra teken in beeld ‘INC’.
Stel je meet een as op, 10 mm, en je wil weten hoe veel groter of kleiner de andere as is. Dan klik je op ABS en dan meet je de andere as op. Dan zegt hij bijvoorbeeld -0,50mm, dan is de andere as dus 0,50 kleiner. Maar wil je nou direct meten hoe groot die as van zichzelf is zonder het zelf uit te rekenen, klink je weer op ABS en dan pakt hij het originele nulpunt weer en geeft die dus 9,50mm aan. Zo meet je de echte maat van de as en niet het verschil.
Dus kort gezegd, bij ABS heb je twee standen. De stand waar gewoon nul aan is als de schuifmaat dicht is, de originele nul. Hiermee dus de werkelijke maat kan meten. Dit nulpunt blijft altijd hetzelfde.
En je hebt de stand zodra je ABS indruk (en ‘INC’ er komt te staan) wat die dan als nulpunt pakt. Deze veranderd elke keer als je de schuifmaat verplaatst en opnieuw ABS indrukt.
Zelf gebruik ik deze functie veel als ik kleine strips moet zagen met de afkortzaag. Eerst meet ik dan de dikte van het zaagblad en zet hem met de ABS knop op 0. Als je nu van de rand van het hout tot aan de lineaal meet dan kan je simpelweg de maat gebruiken die de strip moet worden. De schuifmaat telt er immers al de dikte van de zaagsnede bij op.
Analoge schuifmaat
Voordeel: de batterijen zijn nooit leeg en hij is een stuk goedkoper!
Als je eenmaal door hebt hoe je deze schuifmaat af moet lezen is het super makkelijk.
Voor het aflezen in metrische getallen kijk je altijd naar de onderste twee linialen. De bovenste zijn voor inches.
De liniaal bij de rode pijl, het vaste element, geeft alle millimeters aan. En het schuifbare gedeelte, de blauwe pijl, geeft alle tiendes van een millimeter aan.
Als eerste kijk je waar de nul van het schuifbare gedeelte eindigt op de vaste liniaal, dit is hoeveel millimeters het is. Vervolgens kijk je naar de streepjes op het schuifbare gedeelte. Er is altijd één streepje die exact met de streepjes op de vaste liniaal uitlijnt, dat is dan hoeveel tiendes erbij komt.
Bij het voorbeeld hierboven zie je dat de nul van het schuifbare gedeelte net iets over de twaalf zit, twaalf millimeter dus. Vervolgens ga je kijken naar de cijfers op het schuifbare gedeelte. Het streepje bij de 1 lijnt niet uit met het streepje er boven, bij de 2 en 3 ook niet. De 3,5 lijnt wel precies uit. Dus 3,5 tiende millimeter. Dus in totaal 12,35 mm.
Hierboven nog een voorbeeld: De nul raakt net de 22 niet, dus 21 mm. En vervolgens zie je dat de 7,5 precies uitlijnt. Dus 21,75 mm.
Als er in het geval van het voorbeeld hieronder de nul direct perfect uitlijnt is het gewoon ,0 dus in dit geval 14,0.
Meten
Het meten van de buitenmaat:
Je pakt de grote bekken en zet deze recht op het materiaal waarvan de de dikte wil meten. Let op dat het materiaal goed tussen de bekken zit en niet alleen tussen het puntje, dunne stukje vooraan, van de bekken zit. En dan lees je de maat af.
Het meten van een binnenmaat:
Hiervoor gebruik je de kleine bekjes aan de andere kant. Deze steek je in de te meten ruimte en dan schuif je uit tot je niet verder kan en lees je de maat af.
Diepte meten:
Bij het uitschuiven van de schuifmaat komt er aan de onderkant een stokje uit. Hiermee kan je de diepte meten.
Als je dit stokje in een gat steekt en dan zover schuift tot je de onderkant van het gat hebt bereikt kan je daarna de maat aflezen. Let hierbij op dat de onder kant van de schuifmaat, het einde van de liniaal, op het materiaal staat want daar is immers het nulpunt.
Links op de foto het stokje in het gat, dan zoals rechts op de foto, zorgen dat de onderkant van de schuifmaat het materiaal raakt om het nulpunt te bepalen. Het stokje zelf loopt nu door in het rode buisje tot op de tafel. En ook gewoon weer aflezen zoals bij de andere methode, zo meet je de diepte.
En verloop meten:
De bovenkant van de schuifmaat en de bovenkant van het schuifbare gedeelte zijn ook weer een meet-tool samen.
De onderste bek tegen het laagste stuk aan, dan het bovenste stuk van de schuifmaat uitschuiven tot je het andere gedeelte raakt. Zo kan je precies de maat meten van het verloop stukje.
Extra
Wat een hoop schuifmaten hebben, niet direct gerelateerd aan de schuifmaat maar wel super handig, zijn de voorboor tabellen.
In zo’n tabel kan je precies aflezen hoe je moet boren voor het tappen van draad. Dus als voorbeeld wil jij M4 tappen, dan staat in de tweede kolom wat de spoed is, in de derde kolom wat de eigenlijke voorboor maat zou moeten zijn. En in de laatste kolom staat welke boor je daarvoor gebruikt.
Opletten
Veel gemaakte fout is het opzetten van de schuifmaat op het materiaal. Het afmeten gaat vaak goed, maar het vasthouden en het meten zelf gaat vaak mis. Dit komt omdat je vrij makkelijk de schuifmaat scheef op je materiaal kan zetten. Zo meet je niet de dikte maar meer de diagonaal van je materiaal.
Let dus goed op dat je hem recht op je te meten oppervlak zet met de platte kanten van de bekken van de schuifmaat en een beetje stevig vasthouden. Dan staat hij er stevig op en geeft hij de goede maat weer, tot zeer nauwkeurig!
Zoals het voorbeeld hier naast is het niet goed.
De punten van de bek zijn erg smal hierdoor kan hij niet stabiel op het materiaal staan en geeft die de maat niet nauwkeurig/ correct weer.
Materiaal dus iets verder tussen de bek, zoals het voorbeeld hieronder
Daarnaast is het verstandig om regelmatig de checken of je schuifmaat nog goed is. Als je hem dicht schuift, bekken tegen elkaar, dan kan je zien of er een spleet tussen zit. Met wat licht erachter zie je dit nog duidelijker.
Een spleet duid op kromme bekken en dit is niet goed.
Het kan ook zijn dat ze niet parallel staan, niet uitgelijnd of dat er een braam, buts, in het materiaal zit wat allemaal voor meetproblemen kan veroorzaken.
De schuifmaat een keertje laten vallen kan funest zijn, check daarna goed of hij nog goed meet.